Önceleri bilim kurgu filmleri ve kitaplarında karşımıza çıkan sanal gerçeklik (virtual reality- VR) kavramı teknolojinin ve bilimin önlenemez ilerleyişi ile birlikte artık birçok alanda hayatımızın içinde ve bulunduğumuz yüzyılın en önemli teknolojilerinden biri haline geldi. Eczacılık sektöründeki kullanımına geçmeden önce, adı “sanal” ve “gerçeklik” gibi iki zıt kelimenin bir araya gelmesi ile oluşan bu teknolojinin ne olduğunu ne amaçla ve hangi alanlarda kullanıldığını anlamaya çalışalım.
İÇİNDEKİLER:
SANAL GERÇEKLİK (VR) NEDİR?
İngilizcesi virtual reality olan ve VR biçiminde kısaltılan sanal gerçeklik, sanki sanal bir evrenin içindeymişiz gibi hissetmemizi sağlayan tamamen simüle edilmiş ve gerçekte var olmayan bir ortamdır. Kendimizi bir bilgisayar oyunun içinde gibi hayal edersek o ortamdaki tüm nesneler dijital dünyada hazırlanmış üç boyutlu nesnelerdir. Gözlük ya da başlık gibi ek donanımlara ihtiyaç duyulan sanal gerçeklikte kullanıcı aslında tamamen sanal bir deneyim yaşamaktadır.
ECZACILIK EĞİTİMİNDE SANAL GERÇEKLİK TEKNOLOJİLERİNİN ROLÜ NEDİR?
Son yıllarda hızla gelişmekte olan sanal gerçeklik ortamları eğitim sektöründe birçok derste özellikle tıp öğrencileri için cerrahi uygulamalarda, fen dersleri için deneylerde, uçuş ve sürüş simülasyonlarında, tarihi ortam ve müze gezilerinde, sağlık sektöründe tedavilerle ilgili çalışmalarda, mimari-inşaat sektöründe, otellerin tanıtımında, online alışverişlerde satılan ürünlerin incelenmesinde, savunma sanayi gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
Dijital teknolojinin önemli buluşlarından biri olan bu görsel teknoloji, öğrencilerin eğitimine katkı sağlamak amacıyla geliştirilen sanal gerçeklik eğitim yazılımları sayesinde eczacılık sektöründe de yerini almıştır. Bu gelişmelere gelin birlikte bakalım.
SANAL GERÇEKLİK EĞİTİM YAZILIMLARI NELERDİR?
Eczacılık sektörü için geliştirilen Türkiye’deki ilk çalışma İstanbul Medipol Üniversitesi Eczacılık Fakültesinde kullanılan FARMAVR, sanal gerçeklik teknolojisi kullanılarak hazırlanmış bir eczacılık eğitim programıdır. 2018 yılı itibarıyla Türkiye’nin en çok kullanılan eczacılık eğitim programı olan FARMAVR, o yıllarda henüz bihaber olduğumuz pandemi sürecindeki hibrit eğitime de büyük katkılar sağlamıştır. Sadece eczacılık eğitimi alan öğrencilere yönelik değil, aynı zamanda eczacılara ve ilaç sektörü profesyonellerine 20’nin üzerinde simülasyon ve 100’ün üzerinde ürün eğitimi sunmaktadır. Eczacılık öğrencileri için geliştirilen teknolojide; öğrenciler sanal eczane ortamında reçete okuma, hastalarla iletişim, hasta bilgilendirme ve birçok hastalıkla ilgili hastalara ilaç danışmanlığı yapma gibi konularda pratik yapıyor, yaptıkları pratiklerle derslerine destek sağlıyor, bir nevi sanal staj yaparak mesleki hayatlarına hazırlık imkânı buluyorlar. Eczane personelleri için geliştirilen teknolojide çalışanlar eczane perakendeciliği, sanal eczane deneyimi ile bireysel gelişim sağlıyor ilaç şirketleri için geliştirilen teknolojide ise şirketler sanal ürün deneyimi, eczane eğitimleri ve saha çalışmaları imkânı buluyorlar.
Bu çalışmalardan bir diğeri ise Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından desteklenen ve Anadolu Üniversitesi Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim, Uygulama ve Araştırma Merkezince (SODİGEM) geliştirilen sanal gerçeklik yazılımı, eczacılık eğitimi alan öğrencilerin sanal gerçeklik ortamında mesleki deneyim kazanmasını amaçlayan çalışmada, eğitim alan öğrenciler taktıkları kask ile girdikleri sanal ortamda hasta ve doktorlarla iletişim kurarak karşılaşılan problemlere karşı nasıl çözüm üretecekleri konusunda pratik yapmış ve deneyim kazanmış oluyorlar.
2020 yılında yaşanan Covid-19 pandemisi ile birlikte eğitimin artık sadece sınıf ve laboratuvar ortamında olmadığını, dijital platformların ve teknolojilerin de eğitim sürecinde büyük katkı sağladığını bir kez daha tecrübe etmiş olduk. Günümüzde eğitimde her seviyede teknoloji kullanımının ve simülasyon uygulamalarının kullanımının giderek yaygınlaştığı bir gerçek. Sonuç olarak baktığımızda teknolojinin sağladığı imkânlarla birlikte mesleki eğitimlerde özellikle sağlıkla ilgili alanlarda simülasyon uygulamaları ile öğrenciler mesleğe adım atmadan önce, gerçeğe uygun senaryolar ile mesleki yeterliliklere yönelik bilgi ve becerileri sanal gerçeklikle kazanabilmektedirler.